سمنان تنها معدن طلای آبی در جهان

استان پهناور سمنان با حدود سه میلیارد تن ذخایر معدنی زمین‌شناسی و بالغ‌بر ۳۲۸ میلیون تن ذخایر قطعی و وجود حدود ۴۰ نوع ماده معدنی مهم از ۷۱ نوع ماده معدنی کشور، از استان‌های معدنی برتر کشور است.

مواد معدنی شناخته‌شده استان عبارت‌اند از: گچ، آهک، سنگ لاشه، مارن، تراورتن، گرانیت، سنگ چینی، مرمریت، سنگ‌آهن، مس، سرب، روی، طلا، نقره، فیروزه، منگنز، بوکسیت، کرومیت، نمک، سولفات سدیم، زغال‌سنگ، سیلیس، باریت، دولومیت، زئولیت، منیزیت، بنتونیت، خاک صنعتی سنگ نسوز، کائولن، فلدسپات، سلستین، میکا و …که عمده مواد معدنی در حال بهره‌برداری شامل سنگ گچ، سنگ نمک، سولفات سدیم، زئولیت، زغال‌سنگ، سنگ‌آهک، دولومیت، سلستین، کرومیت، خاک‌های صنعتی، باریت و سنگ‌های تزئینی و ساختمانی و … می‌باشد.

همانطور که اشاره شد یکی از مواد معدنی استخراج شده از معادن سمنان، نمک آبی است که در ایران تنها از معادن سمنان استخراج می‌شود. صدیقه دولو مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان معدن نت درباره نمک آبی ایران اطلاعات مفیدی در اختیارمان قرار میدهد. گفتگو با این فعال دانش بنیانی را می‌خوانیم.

درباره نمک آبی

نمک یک ماده‌ی معدنی است که از هزاران سال پیش در مصرف غذایی روزانه به‌کاربرده می‌شود. به دلیل نقشی که به‌عنوان محلول اسمزی و الکترولیت در بدن دارد برای حفظ سلامت بدن مفید است نمک برای قرن‌ها در سراسر جهان هم به‌عنوان چاشنی آشپزی و هم برای نگه‌دارندگی مورداستفاده قرارگرفته است. تاریخ نمک به ۶۰۰۰ سال قبل از میلاد دررومانی برمی‌گردد. کلمه نمک یا salt از یک واژه لاتین به نام Salt گرفته‌شده که زمانی به‌عنوان یک کالای باارزش و به‌عنوان ارز برای تجارت استفاده می‌شد. ازجمله فواید نمک می‌توان به هیدراته کردن بدن، تعادل مایعات، سلامت قلب کبد و کلیه‌ها اشاره کرد. نمک انواع مختلفی دارد که به‌طوری کلی به ۷ گروه تقسیم می‌شود. نمک دریا، نمک هیمالیا صورتی، نمک خاکستری، فلور دو سل، نمک سیاه، نمک قرمز، نمک آبی ایران (نمک آبی سمنان) نمک آبی ایران: این نوع نمک یکی از انواع نمک‌های معدنی به‌حساب می‌آید که سرشار از مواد معدنی مانند آهن، کلسیم، پتاسیم، منگنز، منیزیم و غیره است، این نمک بسیار پرارزش و نایاب دارای کلرید سدیم بیش از ۹۶% است.

مواد معدنی به‌صورت طبیعی در ساختار بلور نمک تجمیع شده است. برخلاف سایر نمک‌ها ذکرشده که از حوضچه‌های نمک برداشت می‌شوند این نوع نمک دارای قدمتی ۱۰۰ میلیون ساله است که در دریاها تشکیل‌شده و درواقع نوعی فسیل و یا گوهر به‌حساب می‌آید که از تبدیل مایع به بخارآب دریا و دریاچه‌ها به وجود آمده است. بافت و رنگ ظاهر آن متفاوت است به‌طوری دارای رگه‌های آبی و صورتی منحصربه‌فردی است.

چگونگی استخراج نمک آبی

برای استخراج این نمک در استان سمنان در ایران تلاش فراوانی صورت می‌گیرد .زیرا مانند سنگ طلا برای استخراج آن عملیات سنگین حفاری نیاز است. اگرچه سنگ نمک است و انتظار می‌رود مزه شور تیزی داشته باشد اما پس از بلع طعم شیرینی در دهان احساس می‌شود. تنها صادرکننده این نوع نمک کشور ایران که سالانه تنها چند تن از آن از معادن استخراج می‌شود و در هیچ جای دیگری از جهان این نوع نمک یافت نمی‌شود به همین دلیل به آن نمک آبی ایرانی و یا Persian Blue Slat می‌گویند.

ویژگی های درمانی نمک آبی و علت آبی بودن رنگ این نمک منحصر

نمک آبی ایران یکی از تمیزترین و خالص‌ترین نمک‌هاست زیرا از اقیانوس، دریاها و دریاچه‌هایی است که بیش از ۲۰۰ میلیون سال پیش خشک‌شده و عاری از هرگونه آلودگی بوده‌اند تشکیل‌شده است. استخراج نمک آبی بسیار پیچیده‌تر از نمک سنتی است. برای یک کیلوگرم از آن باید حدود ۱۰۰ کیلوگرم نمک را پاره کنید. همه از دوران مدرسه می‌دانند که نمک خوراکی دارای کلرید سدیم به‌عنوان یک ترکیب شیمیایی است. نمک آبی ایرانی، از سوی دیگر دارای محتوای بالایی از کلرید پتاسیم است. ازاین‌رو می‌توان گفت علت رنگ آبی آن درواقع ماده معدنی کلرید پتاسیم است که به‌صورت طبیعی در ساختار بلوری و کریستالی آن انباشته‌شده است ویژگی نمک آبی ایرانی این نوع سنگ نمک به دلیل داشتن مواد معدنی ازجمله پتاسیم، آهن، روی، کلسیم و غیره خواص بی‌نظیری دارد. پتاسیم: عنصر حیاتی در نمک آبی پتاسیم است. پتاسیم موجود در نمک آبی باعث بهبود گردش خون و همچنین آرامش ذهن، تنظیم فعالیت‌های الکتریکی قلب، تعادل مایعات و تسهیل عملکرد روده‌ها و کاهش استرس می‌شود. آهن: آهن موجود در این نمک باعث افزایش خواص غذایی این نمک شده است آهن برای بدن مفید است برای کارکرد بخش مهمی از سلول بدن یعنی هموگلوبین خون که باعث انتقال اکسیژن به ریه‌ها می‌شوند حیاتی است. آهن به آنزیم‌های بدن در هضم غذا کمک می‌کند و درواقع عمل کردهای بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. منیزیم: وجود این ماده معدنی در سنگ نمک آبی آن را به عنصری مهم در حفظ دندان‌ها، شکل‌گیری و ساختار سالم استخوان و همچنین رفع خستگی عضلات تبدیل کرده است. منیزیم هم به‌طور مستقیم و هم غیرمستقیم بر سلامت استخوان تأثیر می‌گذارد زیرا منظم کننده‌ی سطح کلسیم و ویتامین دی در بدن است. کلسیم: کلسیم باعث تقویت استخوان‌ها و رشد بهتر آن می‌شود. تقریباً تمام کلسیم بدن در استخوان‌ها و دندان‌ها ذخیره‌شده است که باعث شکل‌گیری و سختی آن می‌شود. ازاین‌رو وجود مقدار کافی کلسیم در نمک آبی بر ارزشمندی و غنی بودن آن افزوده است.

کاربردهای نمک آبی

بر اساس آنچه در فوق شرح داده شد نمک آبی ایرانی که بسیار نادر و درنتیجه بسیار گران‌تر از نمک سنتی است در صنایع غذایی و دارویی کاربرد فراوانی دارد. اکثر پزشکان در کشورهای اروپایی این نمک را برای بیماری‌های مختلف تجویز می‌کنند. خواص ضدعفونی‌کننده و ضد باکتری، تنظیم فشارخون، تنظیم تعادل بدن، ضد استرس قوی، تنظی م خواب، کمک به هضم راحت‌تر غذا، رفع برخی مشکلات تنفسی، افزایش ایمنی، جلوگیری از اسپاسم عضلانی، مفید برای سلامت دهان و دندان و بسیاری دیگر از خواص این نوع نمک است. از دیگر کاربردهای سنگ نمک آبی می‌توان به استفاده از آن در صنایع آرایشی و بهداشتی و مراقبت از پوست اشاره کرد.

سنگ نمک آبی به دلیل داشتن آنزیم در ماسک‌های لایه‌بردار پوست بسیار مورداستفاده قرار می‌گیرد. فواید نمک آبی آب‌رسانی به دهان هیدراتیسیون بدن: نمک آبی در حفظ سطح هیدراتاسیون بدن نقش مهمی دارد. حفظ تعادل الکترولیت برای عملکرد اندام‌ها بسیار حیاتی است. این الکترولیت‌ها در درجه اول شامل منیزیم، پتاسیم، کلسیم و سدیم هستند که در نمک آبی به مقدار مناسب یافت می‌شود. برای افرادی که در خارج از منزل کار می‌کنند و به‌خصوص کسانی که به‌طور منظم ورزش می‌کنند، بازیابی کمبود نمک و آب که از طریق تعریق رخ می‌دهد بسیار مهم است. هنگامی‌که بدن کم آب می‌شود و بیماری‌هایی مانند وبا و اسهال سیستم را ضعیف می‌کنند. مقدار کافی مواد معدنی موجود در این نمک می‌تواند نقش مؤثری در آب‌رسانی و هیدراتیسیون بدن ایفا کند. نمک آبی نسبت به سایر نمک‌ها می‌تواند سطح هیدراتاسیون سالم و تعادل الکترولیت را افزایش می‌دهد که برای عملکرد صحیح اندام‌ها ضروری است. سلول‌ها، ماهیچه‌ها و بافت‌های به آب نیاز دارند و نمک آبی به این قسمت‌های بدن کمک می‌کند تا مقدار مناسب مایعات را حفظ کنند. هیدراتاسیون ناکافی می‌تواند باعث کم‌آبی بدن شود و بدن را بیشتر مستعد گرفتگی عضلات، سرگیجه و خستگی می‌کند. بهبودی سلامت قلب و عروق: ثابت‌شده است که نمک آبی بر تغییر فشارخون بدن مؤثر است و بر سلامت قلب و عروق که در درجه اول مربوط به سکته مغزی و حملات قلبی است، تأثیر می‌گذارد.

فشارخون بالا یا فشارخون بالا یکی از دلایل اصلی چنین حوادثی است. مواد معدنی موجود در نمک آبی مانند کلسیم، منیزیم و سدیم می‌تواند باعث بهبود سلامتی شود. بهبود خواب: نمک آبی به دلیل غنی بودن از مواد معدنی باعث بهبود خواب می‌شود زیرا حاوی الکترولیت‌های مفید زیادی برای تنظیم هورمون‌های اکسی توسین که برای آرامش و خواب است. تنظیم فشارخون: پتاسیم و سدیم الکترولیت‌هایی هستند که به بدن کمک می‌کنند مایعات و حجم خون را حفظ کند تا بتواند به‌طور طبیعی عمل کند. بااین‌حال، مصرف بسیار کم پتاسیم و سدیم بیش‌ازحد می‌تواند فشارخون شمارا افزایش دهد. نمک آبی یک ترکیب کریستال مانند است و سدیم و پتاسیم یک ماده معدنی و یکی از عناصر موجود در نمک هستند که به تعادل فشارخون بدن کمک می‌کنند. تحقیقات ثابت کرده‌اند پتاسیم موجود در نمک طبیعی خطر ابتلا به فشارخون را کاهش می‌دهد و از طرفی مواد حاوی این یون به دفع سدیم اضافی بدن نیز کمک می‌کند.

جلوگیری از گرمازدگی: گرمازدگی زمانی رخ می‌دهد که سیستم تنظیم‌کننده حرارت بدن کوتاه می‌آید. این می‌تواند هم با قرار گرفتن طولانی‌مدت در زیر نور خورشید داغ و هم با گرم شدن بیش‌ازحد در محیط اطراف مانند محل کار رخ دهد. بدن نمی‌تواند گرما را به‌درستی آزاد کند تا به دمای مناسب و طبیعی خود برسد. درنتیجه دمای بدن بیش‌ازحد بالا می‌رود که تهدیدی برای اندام‌های اصلی است. بدن در تلاش برای خنک کردن خود، عرق بیشتری را از طریق غدد عرق تولید می‌کند و درنتیجه نمک ضروری (سدیم) و آب را از دست می‌دهد. سدیم کافی موجود در نمک آبی می‌تواند از این خطر جلوگیری کند. جلوگیری از فشارخون پایین: مقدار ناکافی سدیم در رژیم غذایی می‌تواند منجر به فشارخون پایین (هیپوتانسیون) شود. وجود مقدار مناسب سدیم در نمک آبی از این علائم جلوگیری می‌کند.

کاربردهای نمک آبی در غذا

نمک آبی ایران در بین سایر نمک‌های موجود طعم تندتری نسبت به سایر نمک‌ها دارد. این نوع نمک در ابتدا در دهان طعم شوری قوی دارد و سپس به دلیل محتوای بالای پتاسیم، گزگز جالبی روی کام ای جاد می‌کند که طعم آن کمی اسیدی است. نمک آبی ایرانی مخصوصاً برای غذاهای دریایی، ترافل و کارپاچیو مناسب است. متقاضیان نمک آبی این طلای آبی تنها در استان سمنان یافت می‌شود و بخش زیادی از آن به خارج از کشور صادرات می‌شود، با توجه به وجود آن در رشته‌کوه‌هایی از شهر سمنان و گرمسار ماشین‌آلات حفاری مناسبی به کار گرفته می‌شود تا سنگ‌هایی آن از استخراج شود ازاین‌رو کمیاب و گران‌قیمت به شمار می‌رود.

کشورهای متقاضی نمک آبی

بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکایی از توصیه‌کنندگان و علاقه‌مندان آن هستند. در کشورهایی مختلفی مانند آلمان، اسپانیا، انگلیس و ایتالیا کاربردهای متنوعی از آن شناخته‌شده و ازاین‌رو در برخی نقاط جهان به دلی ظاهر زیبا و حتی در طراحی دکوراسیون و در برخی نقاط دیگر به دلیل مواد معدنی و درمانی سرشار مورد استقبال قرارگرفته است. استان سمنان درزمینه برخی از مواد معدنی دارای رتبه ممتاز در سطح کشور می‌باشد ازلحاظ استخراج سنگ نمک به میزان حدود ۵۰ درصد سنگ نمک کشور رتبه اول را دارا می‌باشد.

منبع ماین نیوز